بار ترویج علم به دوش اساتید است یا صداوسیما؟
به گزارش سئو سی، معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از لزوم برنامه ریزی و تدوین سیاستهای مناسب برای تقویت ارتباط دانشگاه ها با جامعه گفت.
به گزارش سئو سی به نقل از مهر، ترویج علم و گسترش ارتباط دانشگاه با جامعه یکی از مأموریت های اصلی دانشگاه ها در جهان است. امروزه دانشگاه ها تنها مراکزی برای تولید دانش و پژوهش نیستند، بلکه اهمیت بالای ی در انتقال این دانش و گسترش تفکر علمی در جامعه بازی می کنند.
بدون ارتباط علمی قوی، شکاف میان جامعه و پژوهش های علمی عمیق تر شده و خطر گسترش اطلاعات نادرست و شبه علم افزایش خواهد یافت. ترویج علم افزایش عمومی به علم را هم به دنبال خواهد داشت و این موضوع به دانشگاه ها کمک می نماید جایگاه خویش را بعنوان مراکز اثرگذار جامعه باردیگر به دست آورند.
در دانشگاه های بزرگ دنیا مراکزی وجود دارند که دانشجویان، اساتید و پژوهش آموزش می بینند که با روش های مؤثر و جذاب یافته های علمی خویش را برای عموم مردم بیان کنند و به آنها کمک می کنند تا از ابزارهای مختلف ارتباطی مانند رسانه ها اجتماعی، پادکست ها، سخنرانی ها و عرضه های جذاب برای ارتباط با مردم استفاده نمایند.
امروز در دانشگاه های ایران، مبحث «ارتباط با جامعه» آن طور که باید و شاید پررنگ نیست ولی بعضی از اعضای هیأت علمی و دانشجویان بدون چشم داشت و بر مبنای وظیفه فردی خود، به شیوه های مختلف همچون ارتباط با رسانه ها، تولید محتوای علمی به شکل پادکست و محتوای تصویری در شبکه های اجتماعی به دنبال ارتباط با مردم و انتقال مفاهیم علمی به جامعه هستند؛ ولی این فعالیتها مورد توجه نهادهای بالادستی و سیاست گذار قرار نمی گیرد.
از طرف دیگر در وزارت علوم، دفتری به نام دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وجود دارد که زیر مجموعه معاونت پژوهشی وزارت علوم فعالیت می کند. یکی از وظایف این اداره کل گسترش ارتباط دانشگاه ها با جامعه و صنعت است. این مجموعه همواره در بازه های زمانی منظم گزارش عملکرد ارتباط با صنعت را منتشر می کند اما گویی به بخش ارتباط دانشگاه با جامعه توجه کمتری دارد و این مورد تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته است.
بر همین اساس با دکتر پیمان صالحی؛ معاون پژوهشی وزارت علوم در مورد برنامه این مجموعه برای افزایش ارتباط دانشگاه با جامعه و بخصوص در حوزه ترویج علم، گفتگو کردیم.
ضرورت پیگیری جدی مبحث ترویج علم توسط صدا و سیما
دکتر پیمان صالحی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد نقش دانشگاه ها در ارتباط با جامعه و افزایش فعالیت دانشگاهیان در حوزه ترویج علم اظهار داشت: علیرغم اینکه ما بارها جلسات مشترکی با صداوسیما داشته ایم، صداوسیما رسانه ای دانشگاهی است ک ه همه اقشار جامعه، از کودکی که هنوز مدرسه را آغاز نکرده تا افراد سالمند، به شکلی با آن در ارتباط هستند. به نظر من موضوعات ترویجی علاوه بر شبکه های اجتماعی که امروز بسیار مورد توجه هستند و ما هم در این عرصه فعالیت نموده ایم، نیازمند پیگیری های جدی تری در صدا و سیما هستند. برای نمونه، معرفی دانشمندان به جامعه یکی از این موارد است.
وی افزود: در حوزه های مختلف، اشخاصی مانند ورزشکاران و هنرمندان بعنوان سلبریتی شناخته می شوند و مردم علاقه دارند با آنها ارتباط داشته باشند یا عکس یادگاری بگیرند اما ما در کشور دانشمندانی بزرگ و برجسته داریم که در شرایط محدود و با امکانات موجود، تحت نام جمهوری اسلامی ایران فعالیت و افتخارات بین المللی کسب می کنند. ضروری است جامعه این افراد را بشناسد. البته حتی در کشورهای خارجی هم مردم معمولا فقط اشخاصی را می شناسند که جوایز بزرگی مثل نوبل را دریافت کرده اند. ازاین رو این خصوصیت خاص این حوزه است که هنرمندان و ورزشکاران بیشتر شناخته شده اند تا دانشمندان.
معاون پژوهشی وزارت علوم در مورد اقدامات انجام شده در مورد ترویج علم اظهار داشت: در زمینه مباحث ترویجی، نشست های مختلفی مانند مبحث نمایه سازی نشریات علمی برگزار کرده ایم، اما یا این اقدامات کافی نبوده یا به خوبی دیده نشده اند. به نظر من، بهترین راه ترویج علم اینست که موضوعات علمی به شکل جدی و پیوسته در صدا و سیما دنبال شوند. ما بارها به صدا و سیما این مورد را پیشنهاد داده ایم و البته خودمان هم باید پیگیری بیشتری می کردیم. خواهشم اینست که صداوسیما در این راه همکاری بیشتری داشته باشد.
نقش انجمن های علمی در ارتباط با مردم
وی ضمن اشاره به نقش انجمن های علمی در مبحث ترویج علم اظهار داشت: هم اکنون حدود ۳۹۰ انجمن علمی داریم. این انجمن های علمی می توانند در زمینه ترویج علم فعالیت کنند. برای نمونه، اگر انجمن علمی ریاضی مبادرت به معرفی ریاضیدان های ایرانی برای گروههای مختلف، از دبستان و دبیرستان گرفته تا دانشگاه، کند یا علم ریاضی را به زبانی ساده و قابل فهم برای عموم توضیح دهد، تاثیر زیادی خواهد داشت.
صالحی اظهار نمود: بعضی از این موضوعات ما را با شگفتی های خلقت خداوند آشنا می کند. من هر بار که در جلسات نجوم شرکت می کنم، شگفت زده می شوم از آن چه خداوند در خلقت این دنیا انجام داده است. ما در کهکشان به اندازه یک نقطه ای زیر پونز هستیم و این ها درس خلقت است؛ برگ درختان سبز درنظر هوشیار، هر ورقش دفتریست معرفت کردگار.
وی در مورد نقش انجمن های علمی توضیح داد: این انجمن ها بعنوان سازمان های مردم نهادی که در حوزه های تخصصی فعالیت می نمایند، طبق اساسنامه خود وظیفه ترویج علم را بر عهده دارند. فعالیتهایی مانند انتشار کتاب، ایجاد وفاق و هم افزایی در کشور و برگزاری نشست های تخصصی همچون وظایف انجمن هاست؛ ولی حتما باید به مبحث ترویج علم هم توجه بیشتری داشته باشند.
نقش پژوهش های دانشگاهی در حل معضلات اجتماعی
معاون وزیر علوم ضمن تأیید این نکته که باید تلاشهای بیشتری در زمینه ترویج علم صورت گیرد، اظهار داشت: یکی از نتایج فعالیتهای ترویج علم می تواند تقویت ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت باشد. البته باید دقت کنیم که وقتی از ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت صحبت می نماییم، منظور تنها طرح های ارتباط با صنعت نیست؛ حدود ۱۱ هزار و ۶۰۰ طرح تحقیقاتی که هم اینک جاری است، ارتباط با جامعه را هم شامل می شود.
وی در این حوزه توضیح داد: یکی از جنبه های ارتباط دانشگاه با جامعه، حل مسائل اجتماعی است. خیلی از طرح های در رابطه با جامعه و صنعت دانشگاه ها، در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به حل مشکلات کفِ جامعه و معضلات اجتماعی می پردازند. همان گونه که رئیس جمهور محترم در مراسم معارفه وزیر علوم و همینطور در بازدید از وزارت علوم تاکید کردند، انتظار می رود دانشگاه مسائل کشور را حل کند و دانشگاه ها هم آماده این امر هستند.
صالحی تصریح کرد: بنابراین، درست است که در طرح های در رابطه با ارتباط دانشگاه و صنعت، کلمه «صنعت» بیشتر برجسته شده، اما این به معنای نادیده گرفتن جامعه نیست. خیلی از این طرح ها در حوزه علوم انسانی و اجتماعی و در رابطه با مسائل جامعه انجام می شوند، اما این فعالیتها احتیاج به گسترش بیشتری دارند.
فعالیت های ترویجی در آیین نامه ارتقا پر رنگ خواهد شد؟
معاون پژوهشی وزارت علوم در پاسخ به این سؤال که آیا میتوان فعالیتهای ترویجی اعضای هیأت علمی را آیین نامه ارتقا پر رنگ کرد؟ اظهار داشت: اساسا فعالیتهای ترویجی اعضای هیأت علمی ظرفیت بسیار ارزشمندی است. البته قصد جسارت ندارم که هر اقدامی از جانب اعضای هیأت علمی نیازمند مشوق است، چون که بسیاری اساتید ترویج علم را بخشی از مسئولیت اجتماعی خود می دانند. ما شاهد می باشیم که اعضای هیأت علمی در خیلی از موارد بدون درنظر گرفتن منافع مالی و با وجود دشواری های سفر، در نشست ها و جلسات ملی و بین المللی شرکت می کنند.
وی اضافه کرد: با این حال، ما هم بعنوان مسؤلان این حوزه، موظفیم سیاست هایی در جهت ترویج علم تدوین نماییم که به تشویق این فعالیتها کمک نماید. برای نمونه؛ در گذشته چاپ مقالات ترویجی در آیین نامه ارتقاء اعضای هیأت علمی امتیاز ویژه ای داشت. همینطور در قالب آیین نامه در ارتباط با «اعتبار ویژه یا گرنت» شرط شده است که اعضای هیأت علمی برای دریافت این امتیاز، صفحه شخصی در سایت دانشگاه ایجاد کنند، چون که این مورد به افزایش رفتن به آنها و معرفی بهتر فعالیت هایشان کمک می نماید.
صالحی اظهار نمود: در بعضی از آیین نامه های دانشگاهی هم تاکید شده است که اعضای هیأت علمی باید در کنفرانس ها و نشست های علمی در سطوح مختلف شرکت نمایند. هیأت علمی که در این گونه نشست ها حضور نیابد، سهم خود در ترویج علم را ایفا نکرده است. بنابراین، توجه به این مساله بسیار ضروریست و فرمایش شما در این خصوص کاملا صحیح است.
معاون وزیر علوم تصریح کرد: در مجموع، باید با استفاده از این ظرفیت ها و تدوین سیاستهای مناسب، نقش اعضای هیأت علمی در ترویج علم و ارتباط با جامعه را بیشتر از پیش تقویت نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب