علت درد معده و عوامل تاثیرگذار روی آن

به گفته دکتر روشنی فوق تخصص گوارش و کبد ورم معده یک نوع سوزش، آسیب و التهاب معده دانسته و علایم رایجش شامل احساس سوزش پس از غذا یا هنگام دراز کشیدن، تهوع، نفخ شکم، درد شکمی، سکسکه و از دست دادن اشتها می باشد.

علت شایع درد ناگهانی معده

عدم تحمل لاکتوز:

یکی از علل رایج درد معده در جهان همین عدم تحمل لاکتوز است ؛ عدم تحمل لاکتوز علائمی چون گاز، نفخ، آروغ، سوء هاضمه، تهوع، اسهال، یبوست و درد گرفتگی عضلات شکم دار.

عدم تحمل گلوتن:

عدم تحمل گلوتن و حساسیت به این ماده در واقع به پروتئین موجود در جو، گندم و چاودار یکی دیگر از دلایل دردمعده است ؛ مشکلی که همراه با نفخ، اسهال، یبوست، خستگی مفرط و درد شکم است.

بیماری رفلکس معده (GERD):

بیماری رفلکس معده، مشکلی است که در آن بخش پایینی اسفنکتر مری به نحوی نامناسب باز می شود و یا به طور کامل بسته نمی شود و اجازه می دهد که اسیدهای شکمی به مری بیایند. عوامل ریسک بیماری رفلکس معده عبارتند از: چاقی، بارداری، سیگار کشیدن و خوردن محصولات اسیدی مانند مرکبات یا غذاهای مبتنی بر گوجه فرنگی.

آلرژی های غذایی یا عدم تحمل:

احساس سوزش در معده و سینه می تواند ناشی از آلرژی یا عدم تحمل غذا باشد. این احساس هم می تواند بعد از خوردن رخ دهد. زمانی که فرد غذایی را مصرف می کند که نمی تواند تحملش کند و یا نسبت به آن حساسیت دارد، ممکن است تهوع و استفراغ را تجربه کند. سپس پزشک شما یک تست آلرژی تجویز خواهد کرد تا محدوده غذاهای محرک برای شما اعلام و تعیین شود.

داروها یا مواد مخدر:

داروهای خاص و مواد مخدر می توانند لایه محافظ معده شما را بشکنند ، این اتفاق می تواند ریسک فرد را برای ورم معده افزایش دهد.

استرس و فشارهای عاطفی:

بسیاری از مسائل گوارشی از استرس عاطفی نشات می گیرد.استرس می تواند روند هضم را کاهش دهد و اسیدهای معده را در معده رها کند و در نتیجه خطر رفلاکس را افزایش دهد. مصاحبه سلامتی و یا ارزیابی سلامت روانی می تواند به تشخیص استرس عاطفی کمک کند. پزشک می تواند درمان را براساس شرایط شما ارائه دهد.

سندروم روده تحریک پذیر (IBS):

  IBS ناشی از عملکرد نادرست اعصاب است که عملکرد و ادراک روده را کنترل می کند. علایم IBS شامل حالت تهوع، نفخ، اسهال، یبوست و گرفتگی است. یک عامل بزرگ برای سندرم روده تحریک پذیر استرس است، بنابراین یک بار دیگر مدیریت صحیح وضعیت عاطفی برای درمان IBS بسیار مهم است.

زخم معده:

زخم معده، زخم هایی هستند که در لایه معده و یا دوازدهه ایجاد می شوند. یک روش درمانی متداول برای زخم معده، هدف قرار دادن باکتری هایی است که این مشکل را بوجود می آورد -که معمول ترین آن ها اچ.پیلوری است.

بیماری سلیاک:

بیماری سلیاک حساسیت به گلوتن است. سیستم ایمنی بدن، گلوتن را بعنوان یک عامل مضر تشخیص می دهد و به عنوان یک تهدید به آن حمله می کند. این می تواند منجر به علایم ناخوشایند و بدی شود.

یک راه حل آسان برای بیماری سلیاک حذف گلوتن از رژیم غذایی شما به هر قیمتی است. اگر بیماری سلیاک درمان نشود، می تواند منجر به آسیب در طول روده ها شود که مانع از توانایی آن ها برای جذب مواد مغذی می شود و باعث سو تغذیه می شود.

سنگ صفرا:

سنگ صفرا یک التهاب شکمی دردناک را موجب می شود و یکی از دردهایی است که نه تنها موجب درد معده می شود بلکه با درد معده هم اشتباه گرفته می شود.

انگل:

حواستان باشد که انگل ها می توانند صدها مشکل برایتان ایجاد کنند که برخی از آنها شامل گرفتگی دردناک شکم، اسهال، استفراغ، تهوع، گاز و ناراحتی گوارشی از نشانه های رایج وجود انگل در معده است.

مشکلات قلبی عروقی:

بله درست خواندید ، برخی از بیماری های قلبی عروقی موجب مشکلات و دردهای معده می شوند ؛ زمانی که آنفارکتوس (سکته قلبی) در قسمت پایین قلب رخ می دهد، مانند آنوریسم آئورت می تواند موجب ایجاد معده درد شود که در این شرایط باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.

اچ. پیلوری:

همان طور که گفتیم، اچ. پیلوری یک دلیل شایع زخم معده است، اما به تنهایی می تواند باعث احساس درد و سوزش در معده شود.در طول زمان، اچ. پیلوری لایه های محافظ شکم را تجزیه می کند، اما خبر خوب این است که پزشک می تواند داروهایی تجویز کند که آن را درمان کند.

اسید معده بیش از حد:

مقدار زیادی از اسید معده می تواند به سوزش معده کمک کند.برخی از داروهای بدون نسخه می توانند به تسکین احساس سوزش که توسط اسید معده زیادی ایجاد شده است، کمک می کنند.اگر شدید بود، ممکن است پزشک شما داروهایی را تجویز کند.

اندومتریوز:

گاهی علت درد معده مشکل در عضو دیگری از بدن است مثل مشکل رحمی که اندومتریوز نام دارد. دلیل اصلی این مشکل دردناک انتشار سلول های دیواره رحم به قسمت های دیگر مانند لگن است که موجب گرفتگی دردناک شکم، دوره های قاعدگی نامنظم، خونریزی های پر لکه و حتی ناباروی می شود.

دیگر علل مهم درد و سوزش معده:

تب خال، اگزما، پسوریازیس، مصرف زیاد الکل، التهاب، سیگار کشیدن، چاقی، ماهیچه های شکمی بعد از ورزش، فتق دیافراگم، و درد کلیه ها یا کبد.

هرپس یا تب خال روی شکم:

ویروس تب خال همان عفونت است که منجر به رشد ابله مرغان و زونا می شود. این ویروس اغلب منجر به ایجاد تاول دردآور می شود که می تواند بر هر بخشی از بدن تاثیر بگذارد، اما عمدتاً بر کمر، سینه، شکم، صورت و گردن تاثیر می گذارد.

پسوریازیس:

پسوریازیس یک اختلال پوستی رایج است که بر چرخه زندگی سلول های پوست تاثیر می گذارد.این باعث می شود که سلول ها به سرعت روی سطح بمانند و زیاد شوند و ظاهر ضخیم، پوسته پوسته شدن، و خشک شدن زیاد با لکه های قرمز را نشان می دهد.

هم چنین می تواند باعث درد برای کسانی شود که تحت تاثیرش قرار گرفته اند. پسوریازیس یک اختلال خود ایمنی مزمن در نظر گرفته می شود که به این معنی است که سیستم ایمنی بدن به خودش حمله می کند و در اینجا سلول های پوست هدف قرار می گیرند.

علت درد معده و عوامل تاثیرگذار روی آن

سیگار کشیدن:

سیگار کشیدن نه تنها برای ریه ها مضر است بلکه برای کل سیستم گوارشی شما نیز مضر می باشد.سیگاری ها میزبان اثرات جانبی منفی ناشی از سیگار کشیدن هر روزشان هستند، که شامل خلط اضافی، سرفه های شدید، و بوی بد است هم چنین باعث افزایش خطر سوزش معده، زخم و سرطان می شود.

التهاب معده:

التهاب معده اغلب منجر به علائمی از حالت تهوع، استفراغ، نفخ شکم، عدم هضم، احساس سوزش معده، از دست دادن اشتها، درد شکمی و امکان احساس سوزش معده در بین وعده های غذایی و یا شب می شود.

ماهیچه های شکمی پس از ورزش:

آسیب ماهیچه های شکمی اغلب منجر به بروز علائم درد، تورم و احساس سوزش می شود ؛ به احتمال زیاد آسیب های وارده به تازه واردهای ورزشی که بیش از حد توانشان ورزش کرده اند و آمادگی جسمانی ندارند، رخ می دهد.بدون توجه به میزان آمادگی، توصیه می شود که هر گونه ورزش جدید را به آرامی شروع کنید.

فتق هیاتال:

در این مورد مشخص شده محتویات حفره های شکمی، مانند معده یا روده ها، به سمت بالا به سمت حفره قفسه سینه، از طریق دهانه مری در دیافراگم رخ می دهد، به نام شکاف و فاصله مری شناخته می شود.

فتق هیاتال عموماً در افراد مسن (60 +) اتفاق می افتد، اما می تواند در افرادی که سیگار می کشند نیز دیده شوند، یا کسانی که حمل بار سنگین را انجام می دهند، یا چاق هستند. علائمش اغلب شامل درد قفسه سینه، دشواری در بلعیدن، سوزش معده، درد بالای شکم و سکسکه مکرر است.

درد مقعد نشانه چیست؟

درد مقعد ممکن است نشانهٔ ساده کوفتگی ناشی از زمین خوردن یا لخته شدن خون در رگ بواسیری باشد. شقاق (ترک پوست اطراف مقعد) نیز علت شایع دیگر درد مقعد است. شقاق همانند یک زخم تبخالی، ولی دردناک است.

برخی افراد دچار گرفتگی ماهیچه های راست روده هستند که معمولاً شب ها روی می دهد. این گرفتگی های دردناک که در میان نوجوانان شایع است، با بالا رفتن سن فروکش می کند. از طرف دیگر، درد مقعد می تواند علامتی برای وجود یک آبسه یا بیماری آمیزشی، یا خارج شدن راست روده از محل طبیعی خود باشد که این مورد در زنان مسنی که چندین زایمان داشته اند زیاد روی می دهد.

انواع بیماری های مقعدی:

• درد بی دلیل مقعد
• هموروئید داخلی ( بواسیر )
• هموروئید ترومبوزه ( هموروئید بیرونی )
• شقاق یا فیشر
• سینوس مویی یا  کیست پیلونیدال
•  آبسه مقعدی
• زگیل تناسلی
• مقعد خارش دار

بیماری ها و درد مقعد

در بعضی از بیماران پس از کنار گذاشتن علل عضوی، بدون علت خاصی از درد مقعد شکایت دارند. سندرم لواتور، نوعی بیماری است که شامل حمله های درد، احساس پری و فشار در رکتوم و ناحیه ساکروکوسیکس بوده و اغلب با نشستن تشدید می شود. بعضی از بیماران وجود جسمی را در داخل رکتوم احساس می کنند. نوعی از این سندرم بصورت درد تیز و برنده ای در رکتوم است که هنگام شب از خواب بیدار می کند.

بواسیر

بواسیر شایع ترین بیماری مقعد است. در حقیت، احتمالاً نیمی از افراد تا سن 50 سال، بواسیر را تجربه می‏ کنند. بواسیر وریدهایی در ناحیه مقعدی است. به هر علتی فشار بیش از حد به پایین راست روده و ناحیه مقعدی وارد شود، به طور غیرطبیعی این وریدها متورم می شوند. این فشار زیاد می‏تواند به علت زور ‏زدن برای دفع مدفوع، اکثرا در اثر اسهال مزمن و کمتر به علت یبوست، حاملگی، پیری یا علل دیگر باشد. بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم و یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر می‏شوند و بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد می‏ شوند.

نشانه های بواسیر

شایع ترین علایم بواسیر شامل خارش و خونریزی، بیرون زدگی و درد می‏ باشند. خونریزی اغلب به دنبال دفع مدفوع اتفاق می ‏افتد. بواسیر ممکن است افتادگی پیدا کند (به بیرون بلغزد) و از طریق مقعد بیرون بزند.

درد مقعد در طی حرکات روده یا بعد از تحریک بواسیرها اتفاق می افتد. در خیلی از موارد، علایم در عرض چند روز فروکش  می‏ کند. اگر علایم و درد مقعد تداوم داشته باشند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

هموروئید خارجی ترومبوزه

هموروئید خارجی ترومبوزه، بواسیر واقعی نیست. بلکه بیشتر، بسته شدن( ترومبوز) ورید های هموروئید خارجی زیر پوست کانال بوده و اصطلاح مناسب تر برای آن هماتوم پری آنال است. این حالت بوسیله برجستگی آبی رنگ و سفت و دردناک زیر پوست مشخص شده و اندازه آن از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر است. ایجاد تنگی( ترومبوز) معمولا به دلیل افزایش ناگهانی فشار وریدی هست.

در بیشتر موارد این حادثه در بیماران جوان و سالم اتفاق افتاده و لزوما ارتباطی به هموروئید( بواسیر) ندارد. ابتدا درد بسیار شدید بوده ولی به تدریج طی 3-2 روز با کم شدن ادم حاد, کاهش می یابد. با کم شدن احتقان ممکن است ترومبوز خود بخود پاره شده و خونریزی کند. این عارضه بدون درمان بهبود می یابد.

شقاق مقعد

شقاق‏های مقعدی، پارگی‏های کوچک در کانال مقعدی هستند. این پارگی ها معمولاً در طی عبور مدفوع سفت یا بزرگ بر روی بافت مقعدی ایجاد می‏ شوند. شقاق مقعدی شایع بوده و معمولاً بدون درمان خاصی ترمیم می‏یابند. در بعضی از بیماران مبتلا به شقاق مقعدی، وقتی که شقاق‏ها ترمیم نیابند این حالت مزمن می شود.

علایم شقاق مقعد

بیماران مبتلا، درد مقعد را در حین دفع مدفوع تجربه می ‏کنند. درد ممکن است بعد از اتمام بیرون روی طول کشیده و تا بیرون روی بعدی فروکش نماید. سایر عوارض می‏ توانند شامل خونریزی، خارش و ترشح باشند.

آبسه‌ آنوركتال‌ (Anorectal abscess)

اين‌ بيماري‌ در مردان‌ و در كساني‌ كه‌ مبتلا به‌ بعضي‌ بيماري‌هاي‌ گوارشي‌ هستند بيشتر ديده‌ مي‌شود. اين‌ آبسه‌ ممكن‌ است‌ درست‌ در ناحيه‌ سوراخ‌ مقعدي‌ يا به‌ طورعمقي‌تر در جدار راست‌ روده‌ تشكيل‌ شود.

علايم‌ شايع‌ آبسه آنورکتال

-  تورم‌ (در آبسه‌هاي‌ سطحي‌)

- درد به‌ هنگام‌ لمس‌ راست‌ روده‌

- درد ضرباندار

-  تب‌ و ديگر علايم‌ جدي‌تر در مورد آبسه‌هاي‌ عمقي‌تر

- درد به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج

زگیل های جنسی

در پوست اطراف مقعد، داخل کانال مقعد و بخش تحتانی رکتوم هستند. از بین بردن آنها مشکل است. در معاینه توده گل کلمی تیپیکی را نشان می دهد که گاهی به صورت منفرد و گاهی مجتمع است. علائم آن احساس ناراحتی، بوی بد یا خونریزی است.

مقعد خارش دار

اشاره به خارش داخل و اطراف مقعد دارد. حالتی است که هم بچه ها و هم بزرگسالان را درگیر می‏کند. به طور کلی علایم با رعایت بهداشت شخصی فروکش می‏ کند. در موارد شدید ممکن است که بیمار از درمان دارویی سود ببرد.

علل مقعد خارش دار

- شایع ترین علت خارش معقد، بهداشت بد و نامناسب و یا افراط در بهداشت است.

- سایر علل شامل بواسیر، انگل‏ها بویژه کرمک، عفونت‏های پوستی و واکنش‏های حساسیتی خاص می‏باشد (اما به آنها محدود نمی‏ شود).

-  مصرف موادغذایی مانند قهوه، چای، نوشابه سیاه و مرکبات ممکن است با خارش ناحیه مقعد همراه شوند.

- همچنین البسه تنگ و چسبان می‏ توانند با خارش ناحیه مقعد همراه باشند.

درمان درد مقعد:

خوشبختانه راه های ساده ای برای تسکین سریع درد مقعد وجود دارد.

- حمام نشستن: نشستن روزانهٔ دو یا سه بار در یک تشت آب گرم ۴۰ تا ۴۵ درجهٔ سانتی گراد به مدت ۱۵ دقیقه ممکن است  درد مقعد را تسکین دهد. (آب باید خیلی گرم باشد، ولی نه آنقدر داغ که دست را بسوزاند.) پوشاندن نشیمنگاه با حولهٔ خیسانده در آب گرم نیز راه مؤثر دیگری است.

- بی حس کردن: گذاشتن داروهای حاوی بنزوکائین یا ایبوکائین بر روی نقاط حساس شده می تواند درد مقعد را تا حدی آرام کند.

- آب را فراموش نکنید: خوردن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از یبوست و درد مقعد لازم است. اگر به اندازهٔ کافی به بدن نرسانید، مدفوع مانند سنگ سخت می شود. دفع مدفوع سخت شده مشکل تر است و زور زیاد شدن برای دفع آن امکان ایجاد شقاق یا بواسیر را بیشتر می کند.

- غذاهای فیبردار بخورید: پزشکان افزودن میوه های تازه، سبزیجات، نان گندم سبوس نگرفته، و غلات را به رژیم غذائی توصیه می کنند. مواد فیبردار حجم و نرمی مدفوع را زیاد کرده و فشار بر روی رگ های خونی را به هنگام دفع کاهش می دهد.

- مسهل بخورید:اگر در دفع منظم مدفوع مشکل دارید، پزشکان استفاده از مسهل را برای نرم کردن مدفوع و دفع آسان تر آن توصیه می کنند. اجابت مزاج راحت امکان پدید آمدن علائم درد مقعد را کاهش می دهد.

- ورزش کگل: تمرین کگل معمولاً برای کنترل انواع خاص بی اختیاری دفع انجام می شود، ولی می تواند به قوی کردن ماهیچه های مقعد و جلوگیری از بواسیر دردناک کمک کند. ورزش کگل بر روی ماهیچه های قلابی شکلی تأثیر می کند که از استخوان شرمگاه در جلو تا استخوان دنبالچه در پشت کشیده می شوند.

منقبض کردن این ماهیچه ها نه تنها جریان ادرار را بند می آورد، بلکه ماهیچه های راست روده را نیز در حالت طبیعی نگاه می دارد. گرچه انجام تمرین کگل بسته به شرایط متفاوت است، ولی روش معمول آن شامل ۲۰ بار منقبض کردن این ماهیچه ها به مدت ۱۰ ثانیه و روزی چهار بار است. از پزشک خود دربارهٔ مفید بودن این روش سئوال کنید.

- شنا کنید: ورزش راه مهمی برای منظم کردن دفع مدفوع است. اگر دچار درد مقعد شدید، باید از ورزش هائی مثل وزنه برداری که بر روی ماهیچه ها فشار زیاد می آورد خودداری کنید. شنا ورزش بسیار خوبی است، چون فشاری وارد نمی کند. تنیس و بدمینتوت نیز مفید هستند. ولی از انجام کارهای در حال چمباتمه زدن و هر چیز که فشار بر روی ناحیهٔ مقعد را افزایش می دهد باید خودداری کرد.

کلینیک تخصصی دکتر محمد روشنی :

دکتر محمد روشنی عضو رسمی انجمن های داخلی از جمله انجمن گوارش و کبد ایران – شبکه هپاتیت ایران – انجمن متخصصی داخلی و همچنین انجمن های بین المللی AGA – ASGE – AASLD – UEG – ESGE – EASL می باشد و خدمات تخصصی و فوق پیشرفته زیر توسط ایشان انجام می شود .

مشاوره رایگان و اطلاعات تماس:

آدرس: تهران- خیابان شریعتی – بالاتر از میرداماد – نیام – پلاک 58 – طبقه اول – واحد 1

تلفن تماس: 02122889947 – 09197719030