گزارش فناوری مهر؛
جنگ جهانی سوم برای دستیابی به تراشه های انقلابی
سئو سی: جهان شاهد کارزاری میان بزرگترین قدرت های شرق و غرب برسر تراشه های کوچکی است که زندگی انسان را متحول می کنند. این کارزار حالا به نقطه اوج رسیده و عصر جدید انقلاب صنعتی را تعریف می کند.
به گزارش سئو سی به نقل از مهر، چین و آمریکا دو قطب اقتصادی بزرگ جهان به شمار می روند که در عرصه های مختلفی از کشاورزی و صنعت گرفته تا توسعه تکنولوژی های جدید مانند تراشه، هوش مصنوعی و رایانش کوانتومی با یکدیگر رقابت می کنند. این رقابت تا آنجا پیش رفته که آمریکا بیم آن دارد چین در فاصله زمانی اندکی این کشور را از میدان به در کند و خود به عنوان بالاترین قدرت جهان مطرح شود.
در همین راستا دولتمردان آمریکایی چندسالی است که موضعی خصمانه در مقابل چین و صنایع پیشروی آن به ویژه فناوری هوش مصنوعی و تراشه سازی در پیش گرفته اند تا بدین سان علاوه بر عقب نگه داشتن این کشور از نظر اقتصادی از تبدیل شدن آن به تهدیدی در عرصه های نظامی و فناوری جلوگیری نمایند.
بنابراین آمریکا با بهانه استفاده چین از فناوری های پیشرفته تراشه ها در عرصه نظامی و غیره، تحریم هایی مقابل آن وضع کرده است. این تحریم ها که از چند سال قبل شروع شده، هر چند در ابتدا به نظر جدی نمی رسید و فقط شامل گروه و طبقه خاصی از شرکتها و افراد می شد، حالا فراگیرتر شده تا صنعت تراشه سازی چین و پیشرفت آن در عرصه هوش مصنوعی را زمین گیر کند.
آنچه در زیر می خوانید روایت رقابتی میان دو ابر قدرت جهان است که حالا به جنگی تمام عیار تبدیل گشته است:
دولت ترامپ آغازگر تحریم های تراشه ای مقابل چین
به نوشته نشریه اکونومیک تایمز، تنش آمریکا و چین در عرصه تراشه سابقه ای طولانی تر از تحریم های فعلی دارد و به دوره ریاست جمهور دونالد ترامپ بر می گردد. در آن زمان جنگ تجاری بین دو کشور شروع و به دوران ریاست جمهوری جو بایدن نیز کشیده شد.
در اکتبر ۲۰۱۸ میلادی وزارت دادگستری ایالات متحده شرکت «فوجیان جین هوا» (Fujian Jinhua Integrated Circuit) را متهم کرد که به دولت چین وابسته است و اسرار تجاری را سرقت می کند. بعد از آن دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده فرمان داد شرکتها خرید مدارهای تولید شده در این شرکت را متوقف کنند.
این امر در اصل به شکل اختلافی میان «میکرون تکنولوژی» و شرکت چینی شروع شد. اما اقدام دولت ترامپ به حوزه تجارت بین المللی و اختلاف میان دو کشور منجر گردید.
در ژانویه ۲۰۲۰ میلادی خبرگزاری رویترز در گزارشی فاش کرد دولت ترامپ از سال ۲۰۱۸ میلادی تا حالا یک کمپین گسترده برای مسدود سازی فروش فناوری تراشه سازی هلند به چین را اجرا کرده است. این امر سبب شد شرکت هلندی ASML که در عرصه ساخت تجهیزات تراشه سازی فعالیت می کند، نتواند پیشرفته ترین ماشین لیتوگرافی خودرا به یک مشتری چینی بفروشد.
در می همان سال دولت آمریکا ارسال محموله های نیمه رسانا به یک شرکت چینی را متوقف کرد و بخش های تراشه سازی و موبایل آن متضرر شدند.
پس از آن و در دسامبر ۲۰۲۰ دولت آمریکا تراشه ساز چینی SMIC و چند شرکت دیگر را به لیست سیاه تجاری خود اضافه و اعلام نمود مجوز شرکت برای دستیابی به فناوری مورد نیاز برای تولید نیمه رساناهای پیشرفته در سطح ۱۰ نانومتر یا کمتر را منع می کند.
در سپتامبر ۲۰۲۲ میلادی شرکت های آمریکایی تراشه سازی انویدیا و AMD اعلام نمودند مقامات آمریکایی به آنها گفته اند صادرات تعدادی از رده بالاترین تراشه هایی مخصوص هوش مصنوعی را به چین متوقف کنند.
یک ماه پس از آن (اکتبر ۲۰۲۲ میلادی) دولت بایدن مجموعه ای وسیع از محدودیت های صادراتی همچون اقداماتی برای مسدودسازی دسترسی چین به برخی تراشه های نیمه رسانا که در هر نقطه از جهان با تجهیزات آمریکایی ساخته می شوند را وضع کرد.
در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی دولت آمریکا شرکت سازنده تراشه حافظه YMTC چین و چند شرکت دیگر را به لیست سیاه تجاری خود افزود.
آمریکا یار کشی کرد
پس از آن و در اوایل ۲۰۲۳ میلادی نیز ژاپن اعلام نمود صادرات ۲۳ نوع تجهیزات ساخت نیمه رسانا را محدود می کند بدین سان ژاپن کنترل های تجاری فناوری خودرا با فشار ایالات متحده برای محدود کردن توانایی چین در ساخت تراشه های پیشرفته هماهنگ کرد.
البته این کشور درباره ی محدودیت های صادراتی هیچ اشاره ای به چین نکرده و فقط اعلام نمود تولید کنندگان برای صادرات به تمام مناطق مجوز دریافت نمایند.
همچنین در ژوئن ۲۰۲۳ میلادی هلند اعلام نمود فروش تعدادی از تجهیزات خاص ASML به تراشه سازان چینی را محدود می کند.
در همین ماه کمیسیون اتحادیه اروپا از اقداماتی مانند بررسی سرمایه گذاری های خارجی و کنترل های صادراتی برای عدم دسترسی کشورهایی مثل چین به فناوری های برتر و استفاده از آنها برای مقاصد نظامی آگاهی داد.
هرچند این استراتژی بطور رسمی یک قانون پیشنهادی نبود، اما در حقیقت برنامه هایی را بیان کرد که اتحادیه اروپا با ۲۷ عضو باید برای کاهش ریسک قدرت گرفتن چین و اجتناب از دسترسی به فناوری بوسیله صادرات یا سرمایه گذاری خارجی در نظر بگیرد.
ممنوعیت سرمایه گذاری در فناوری چینی
رشته تحریم ها مقابل صنعت تراشه چین به همین جا ختم نشد و در آگوست ۲۰۲۳ میلادی جو بایدن رئیس جمهور آمریکا دستور اجرائی را امضا کرد که سرمایه گذاری های جدید در فناوری های حساس چین مانند تراشه های رایانشی را منع می کرد. همین طور این نوع سرمایه گذاری نیازمند اطلاع رسانی به دولت و بخش های فناوری دیگر شد.
این دستور به خزانه دار آمریکا اجازه می داد سرمایه گذاری در شرکت های چینی در ۳ بخش را ممنوع یا محدود کند. این ۳ بخش عبارتند از نیمه رسانا و دستگاه های میکرو الکترونیک، فناوری های اطلاعات کوانتومی و برخی سیستم های هوش مصنوعی.
در سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی نیز وزارت تجاری آمریکا قوانین خودرا برای جلوگیری از رشد صنعت تراشه در چین نهایی کرد.
این قوانین آخرین سدی بود که دولت بایدن قبل از پرداخت ۳۹ میلیارد دلار یارانه برای تولید نیمه رسانا به شرکتها وضع کرده بود. قانون «تراشه ها و علم» بودجه ای ۵۲.۷ میلیارد دلاری برای تولید، تحقیق و توسعه نیروی کار در بخش نیمه رسانا فراهم می آورد.
این قانون که نخست در ماه مارس پیشنهاد شد، محدودیت هایی برای دریافت کنندگان یارانه جهت گسترش صنعت تولید نیمه رسانا در کشورهای خارجی خاصی مانند چین و روسیه وضع می کند. همین طور طبق این قانون همکاری شرکت های دریافت کننده یارانه در تحقیقات یا دریافت مجوز فناوری با شرکت های خارجی نگران کننده، محدودتر می شود.
اگر دریافت کنندگان این یارانه از مقررات سرپیچی کنند، وزارت تجاری اختیار دارد تا بودجه فدرال را باز پس گیرد.
طبق این قوانین، گسترش بیش از اندازه ظرفیت تولید نیمه رسانای شرکت های دریافت کننده، در کشورهای خارجی نگران کننده را به مدت ۱۰ سال محدود می شود.
قوانین نهایی، گسترش ظرفیت تولید مواد نیمه رسانا در واحدهای پیشرفته در کشورهای خارجی نگران کننده را به مدت ۲۰ سال ممنوع می کند همین طور این قانون بطور واضح تولید ویفر در تولید نیمه هادی را گنجانده است.
در کنار این موارد قانون مذکور تعدادی از نیمه رساناها را برای امنیت ملی طبقه بندی می کند که محدودیت های شدیدتری را در عرصه های دیگر همچون تراشه های تولید جریان و گره بالغ محاسبات کوانتومی، در محیط های پرتوافکن، و سایر قابلیت های نظامی تخصصی به وجود می آورد.
همچنین بعد از محدودیت های صادراتی در آمریکا دولت هلند نیز بطور موقت مجوز صادرات محموله تعدادی از تجهیزات به چین را لغو نمود.
شرکت هلندی «ولدهوون» اعلام نمود محموله های مذکور حاوی نوع خاصی از سیستم های لیتوگرافی بوده اند. آمریکا در ۲۰۲۳ میلادی قوانین جدیدی وضع کرد که به دولت این کشور اجازه می داد صادرات ماشین های Twinscan NXT۱۹۳۰Di شرکت ASML را در صورت وجود هرگونه قطعه آمریکایی، محدود کند.
دیوار بلندبالای تحریم های آمریکا در مقابل چین
به نوشته نشریه دیپلمات، هدف محدودیت های وضع شده مقابل چین در ۲۰۲۳ میلادی، برطرف نمودن حفره ها در محدودیت های پیشین بوده است. قوانین جدید تراشه هایی را هدف گرفته اند که سیستم های هوش مصنوعی رده بالا و تجهیزات ساخت نیمه رسانا را هدف گرفته اند که به تولید تراشه های رده بالا در چین کمک می کنند.
این در صورتی است که محدودیت های پیشین آمریکا مقابل این کشور نتوانسته بود تولید داخلی چینی را محدود کند. برای اینکه شرکت SMIC توانسته بود تراشه های ۷ نانومتری برای موبایل های جدیدی را بسازد که در این کشور بسیار محبوب شده بودند.
حفره های موجود در تحریم های قبل از ۲۰۲۳ میلادی ناشی از روش محدودسازی تراشه ها بر طبق پهنای باندشان بود. تراشه سازان آمریکایی برای دور زدن تحریم ها، تراشه هایی با پهنای باند کمتر و عملکرد یکسان می ساختند و به چین می فروختند اما محدودیت های جدید چالش پهنای باند را هم هدف گرفت و تراشه ها بر طبق کل قدرت پردازش شان دسته بندی (TPP) و صادرات آنها را محدودتر شد.
قوانین آمریکا تاثیرات زیادی روی توانایی چین برای تولید ابزارآلاتی با قدرت رایانش بالا دارد. این امر روی طیفی از واحدهای پردازش گرافیکی تاثیر می گذارد که قبلا در محدودیت های صادراتی در نظر گرفته نشده بودند.
آمریکا در اصل تمام مدارهای مجتمع خاص برنامه کاربردی(ASICs)را محدود کرد که قبل از این تراشه سازان آنها را دستکاری می کردند تا روی هر سخت افزار مجاز و قانونی کار کند.
این اقدام رگولاتور بیش از پیش پتانسیل چین برای توسعه و فعالسازی ماشین آلات و برنامه های مبتنی بر هوش مصنوعی را محدود کرد.
این درحالی است که چین در عرصه ساخت تجهیزات نیمه رسانا نیز با وضعیتی بحرانی روبرو است برای اینکه این نقطه کنترل فناوری به شدت روی توانایی کشور برای تولید داخلی تراشه ها تاثیر می گذارد.
قوانین جدید گستره محدودیت ها برای فروش ابزارهای هک و غیره را دربر می گیرد.
اکوسیستم جدید محدودیت صادرات چین که توسط دفتر استانداردهای صنعتی آمریکا (BIS) ایجا شده دو عرصه را ایجاد می کند: یک حوزه سیاه که بطور کامل صادرات محصولات را منع می کند و یک رژیم مجوز دهی بر طبق لیست به وجود می آورد. حوزه دیگر خاکستری رنگ است و صادرات تراشه های خاصی را با هشدار ۲۵ روزه پیش از صادرات و بررسی توسط رگولاتورها مجاز می کند. جالب آنکه حوزه خاکستری جدید نیز فرصت هایی برای ایجاد حفره هایی دیگر در تحریم های آمریکا فراهم می آورد.
پیش از این تراشه سازان آمریکایی مانند انویدیا می توانستند تحریم ها را دور بزنند و تراشه هایی بسازند که تحت طیفی تعریف شده به غیر از سری ۳۰A بودند و برای فعالسازی قابلیت های هوش مصنوعی حیاتی نبودند.
اکنون تراشه سازان آمریکایی می توانند تعداد محدودی تراشه میان رده بفروشند که به شکل گسترده تقاضا از طرف چین را محدود می کند. بدین سبب درباب تراشه های هوش مصنوعی، محدودیت ها تقریباً غیر قابل دور زدن هستند.
دربخش قوانین مربوط به تجهیزات تراشه سازی این روند برای ایجاد هماهنگی با محدودیت های وضع شده که دولت های هلند و ژاپن (هم پیمانان آمریکا و از بزرگترین سازندگان تجهیزات تراشه سازی) به وجود آمده اند. هرچند قانون آمریکا فقط شامل قطعاتی می شود که در این کشور ساخته می شوند، حدود ۲۵ درصد کل بازار را تشکیل می دهد.
هرچند آمریکا یک گام فراتر رفته و صادرات تجهیزات تراشه های کمتر از ۲.۴ نانومتر را محدود می کند، تحریم های وضع شده فقط شامل حال بزرگترین کارخانه های چین می شوند. بدین سبب چین می تواند بوسیله کارخانه های کوچکتر به آسانی تجهیزات را تامین کند.
چین انتقام می گیرد
این درحالی است که چین نیز در مقابل تحریم های آمریکا و تحریک هم پیمانانش برای وضع اقداماتی مشابه بیکار نمانده است.
یکی از گام ها دراین زمینه محدودسازی صادرات فلزات مخصوص تراشه سازی بود. وزارت تجاری چین اعلام نمود صادرات برخی فلزات پرمصرف در صنعت نیمه رسانا را کنترل می کند. طبق این محدودیت ها صادرکنندگان ملزم هستند برای بارگیری محصولات گالیم و ژرمانیوم مجوز دریافت نمایند. ژرمانیم در فناوری مادون سرخ، کابل های فیبرنوری و سلول های خورشیدی به کار می آید. محدودیت های صادراتی چین از یکم آگوست ۲۰۲۳ میلادی اجرائی شده و شامل ۸ محصول در رابطه با گالیم و همین طور ۶ محصول در رابطه با ژرمانیوم می شود.
علاوه بر آن وزارت تجاری چین، صادرات تجهیزات پهپاد که شامل برخی موتورها، لیزرها، تجهیزات ارتباطی و سیستم های ضد پهپاد است را از یکم سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی محدود کرد. این روند روی برخی پهپادها با مصارف شخصی تاثیر می گذارد و نمی توان هیچ پهپاد غیرنظامی را برای مقاصد نظامی صادر کرد.
تسریع جایگزین کردن فناوری خارجی با داخلی در چین
در این میان شاید یکی از مهم ترین روش های مقابله چین با محدودیت های آمریکا پروسه جایگزین کردن فناوری های غربی با داخلی و سرعت بخشیدن به آنست.
به گفته دو منبع آگاه، چین سرمایه گذاری کلانی برای جایگزین کردن تجهیزات رایانشی انجام داده و بخش های مالی و مخابراتی احتمالاً هدف بعدی هستند. چین برای جایگزین کردن سخت افزار و نرم افزار خارجی با داخلی در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱.۴ هزار میلیارد یوان (۱۹۱ میلیارد دلار) هزینه کرد که نشان دهنده افزایشی ۱۶.۲ درصدی در مقایسه سالانه است.
یکی دیگر از اقدامات حائز اهمیت چین برای مقابله با تحریم های آمریکا سرمایه گذاری کلان در تکنولوژی های جدید بود. در همین راستا شرکت «چاینا ریفرم هلدینگز» (China Reform Holdings) به عنوان بازوی کلیدی سرمایه گذاری دولت، می خواهد بیش از ۱۰۰ میلیارد یوان (۱۳.۷ میلیارد دلار) در صنایع نوظهور همچون هوش مصنوعی، تراشه و در کل فناوری های نوظهور سرمایه گذاری کند که برای آینده کشور حیاتی هستند.
چنین اقدامی فراتر از یک سرمایه گذاری ساده است و در حقیقت یک چرخش راهبردی بشمار می رود که هدف آن قرار دادن چین در خط مقدم نوآوری های جهانی است، آن هم در زمانی که کشور با افزایش فشارها از جانب ایالات متحده آمریکا روبرو است.
این تلاش از آن جهت اهمیت دارد که چین اهتمام دارد وابستگی خود به فناوری های خارجی به ویژه آمریکا را کم کند. محدودیت سرمایه گذاری این کشور در بخش فناوری چین همچون هوش مصنوعی، نیمه رسانا و فناوری زیستی هر روز بیشتر می شود.
ابتکار شرکت های چینی برای دور زدن تحریم ها
شرکت های چینی مشغول یافتن راه هایی برای دور زدن تحریم های آمریکا هستند. چالش برانگیزترین موارد (حداقل برای مقامات آمریکایی ) سهولت دسترسی شرکت های چینی هوش مصنوعی به فناوری تراشه های پیشرفته بوسیله طرف های ثالث بشمار می رود.
تحریم های آمریکا مربوط به سخت افزار هستند اما سرویس هایی که این سخت افزارها را به کار می گیرند را شامل نمی شوند و همین مورد کسب و کاری پر سود برای تهیه کنندگان ابر رایانشی چینی فراهم نموده که بر طبق تراشه های A۱۰۰ انویدیا (قادر به فعالسازی هوش مصنوعی مولد) فعالیت می نمایند.
به نوشته فایننشال تایمز، شرکت ابر رایانشی AI-Galaxy در شانگهای چین برای دسترسی به تراشه های انویدیای A۱۰۰ ساعتی ۱۰ دلار هزینه دریافت می کند. تهیه کنندگان خدمات ابررایانش آمریکایی نیز همچون گروه هایی هستند که تحریم ها را نادیده می گیرند. یک شرکت که نخواسته نامش فاش شود با تراشه های A۱۰۰ مبتنی بر سرویس ابر خود مشتریان چینی را جذب می کند که خواهان شبیه سازی چت جی پی تی هستند. ابر رایانشی یکی از روش هایی است که شرکت های چینی با کمک آن از تحریم های آمریکا فرار می کنند.
همچنین تعداد روزافزونی از شرکت های طراحی تراشه چینی برای مونتاژ قسمتی از تراشه های رده بالای خود به موسسات مالزیایی مراجعه می کنند تا با گسترش تحریم های آمریکا، از خود در مقابل خطرات محافظت کنند. همین طور بگفته ۳ منبع مطلع از مذاکرات، شرکت های چینی از موسسات مالزیایی بسته بندی تراشه خواسته اند تا نوعی تراشه مشهور به واحد پردازش گرافیکی (GPU) را مونتاژ کنند. این درخواست ها فقط شامل مونتاژ تراشه هایی است که شامل محدودیت های آمریکا و ساخت ویفرهای تراشه نمی گردد.
تراشه ساز چینی یک تنه در مقابل تحریم ها
در کنار این اقدامات تراشه ساز چینی SMIC با وجود چالش های تهیه تجهیزات به سبب تحریم های آمریکا، مشغول توسعه فرایندهای ساخت تراشه ۳نانومتری است.
طبق گزارش ها SMIC دومین نسل فناوریی های ساخت تراشه های ۷ نانومتری را توسعه داده که می توان با کمک آن پردازشگرهای موبایل تولید کرد. این شرکت چینی تصمیم دارد روی فناوری های فرایندهای تولید تراشه های ۵ و ۳ نانومتری تحقیق کند.
این خبر نشان میدهد تحریم های آمریکا نتوانسته پیشرفت شرکت در توسعه تراشه های پیشرفته فراتر از ۷ نانومتری را بطور کامل متوقف نماید. این تحریم ها فعالیت شرکت را کند کرده اما تلفیقی از عوامل به غلبه بر این چالش ها کمک می نماید.
تاسیس شرکت های کوچک در چین و توان داخلی برای مقابله با آمریکا
محدودیت های جدید به میزان قابل توجهی قدرت تولید نیمه رسانا داخل چین را تحت تاثیر قرار می دهد. بدین جهت گزینه مهمی که برای چین باقیمانده ایجاد قابلیت های داخلی در صنعت هوش مصنوعی است که از اتکا به فناوری های آمریکایی در طولانی مدت کم می کند. نکته متمایز تحریم های جدید آنست که رشد سریع تر زیرساخت تراشه سازی چین را تسریع می کنند.
چین ممکنست در مقایسه با رقبایش برنامه های شتاب دهنده های هوش مصنوعی ایده های جایگزین برای مانور دادن روی مهارتهای این فناوری به ویژه برای GPU ها را زودتر بررسی کند. این درحالی است که شرکت های چینی به شدت روی حافظه رایانشی و و غیره تمرکز کرده اند.
چین اکنون صنعت تراشه سازی خودرا با سرعت گسترش می دهد و پیش بینی می شود در سال های آتی صدها کارخانه تراشه سازی در این کشور افتتاح شوند. از آنجائیکه صادرات برخی ابزارهای تخصصی تراشه سازی فقط به چند کارخانه بزرگ چین محدود شده است، بدین سبب شرکت های کوچکی که از طرف دولت پشتیبانی می شوند و یارانه دریافت می کنند می توانند ماشین آلات تراشه سازی هلندی را وارد کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب